نقد جامعه شناختی شخصیت زن در «النظرات» منفلوطی و پنج اثر داستانی آل احمد

زنان و مسائل مربوط به آنان، موضوعی است که در دهه های اخیر بیش از پیش مورد توجه نویسندگان و صاحب نظران این حوزه، قرار گرفته است. یکی از مشهورترین نظریه پردازان معاصر در این زمینه، مایکل کیمل، جامعه شناس آمریکایی است. به عقیده ی کیمل، جنسیت، صفتی اکتسابی است که در جریان تعاملات اجتماعی به دست می آید. وی، از یک سو، خاستگاه ها و علل هویت های جنسیتی نابرابر و از سوی دیگر، راهکارهای اصلاح گرانه ی آن را در نهادهای اجتماعی چون خانواده، آموزش، کار و اشتغال جست وجو می کند. کیمل معتقد است، هویت های جنسیتی بیش از هر چیزی با هنجارهای فرهنگی و نحوه ی جامعه پذیری افراد مرتبط است. از این رو، در نگاه وی، هویت اجتماعی، نتیجه ی مستقیم شکل گیری اجتماعی افراد قلمداد می شود. در این تحقیق، محقق با تکیه بر این دیدگاه، به تحلیل شخصیت زن در داستان های منتخب آل احمد و منفلوطی، پرداخته و به این نتیجه رسیده که، یکی از دلایل اصلی موقعیت فرودست زن در جامعه، نابرابری های جنسیتی و تبعیض های اجتماعی است که خود، ناشی از تفکرات سنتی حاکم بر جامعه می باشد. از این رو، این دو نویسنده، با نگاهی اعتراض آمیز، به جست-وجوی علل این نابرابری ها پرداخته و خواستار موقعیت فردی و اجتماعی برابرِ زنان و مردان شده اند.در این پژوهش، النظرات منفلوطی و پنج اثر داستانی آل احمد (پنج داستان، زن زیادی، سه تار، نفرین زمین و نون والقلم)، به طور دقیق مطالعه شده است و با دست یافتن به این نتیجه که این آثار، شخصیت زن و مسائل مربوط به او را با تفاوت ها و شباهت هایی که ناشی از عوامل مختلف فرهنگی و اجتماعی و....می شود، به شکل گسترده مورد توجه قرار داده اند، آثار مذکور برای انجام پژوهش انتخاب شدند. سپس پژوهش گر، با مطالعه ی کتاب ها و مقالات مختلف در حوزه ی جامعه شناسی ادبیات و رمان و داستان، و آثار مربوط به شیوه های شخصیت پردازی در داستان و دست یافتن به مولفه های اساسی مربوط به نقد جامعه شناختی رمان و داستان، به تحلیل محتوایی آثار منتخب در زمینه ی چگونگی تأثیر جامعه و عوامل جامعه شناختی در نحوه ی رشد، تکامل و تحول شخصیت زنان اقدام نموده است.